Orijinalini görmek için tıklayınız : Model Uçak ve Yarışmalar
Radyo kontrollü modelcilik bir çoğumuzun hobi olarak başladığı ve sürdürdüğü bir uğraş. Bir hobi niteliği olsa da sonuçta bu hobinin yarışmaları da bu hobi ile ilgilenenlerin yoğunlaştıkları etkinliklerdir. Bu yarışmalar, rekabeti getirdiği gibi farklı illerdeki yarışmacıları ve izleyicileri bir araya getirerek bilgi alışverişinin olduğu, teknolojik gelişmelerin paylaşıldığı birer platform olarak da tanımlanabilir.
Biz Mersin ilinde bu hobi ile uğraşan modelciler olarak umarım bu yarışmalara ekip olarak katılabiliriz. Yarışmalara katılma ümidini içinde barındıran bir modelci olarak, bu yarışmalar hakkında edindiğim bilgileri bu başlık altında paylaşma niyetindeyim.
Hava modelciliğinde yarışmalar temel olarak iki organizasyon tarafından organize edilir. Bunlardan birincisi ve en büyüğü olan FAI (Federation Aeronautique Internationale) aynı zamanda THK’nun da üyesi olduğu kuruluştur.
FAI, hava modelciliği dışında bir çok hava organizasyonlarını da düzenler. Aerobatik uçak, Balon, Genel Havacılık, Planör, Yamaç Paraşütü, Microlight, Paraşüt gibi havacılık ile ilgili bir çok branşın yarışmaları yine FAI tarafından düzenlenmektedir.
Diğeri ise Amerikada ulusal olarak faaliyet gösteren AMA (Academy of Model Aeronautics) dır.
Ülkemizde yapılan yarışmalar FAI disiplinleri ve kurallarına göre yapılır.
Hava ModelciliÄŸi Disiplinleri
FAI tarafından sınıflandırılan hava disiplinleri şu şekildedir.
F1 – Serbest Uçan Modeller
F2 – Tel Kontrollü Modeller
F3 – Radyo Kontrollü Modeller
F4 – Ölçekli Modeller
F5 – Elektrikli Uçucular
F6 – Airsports Promotion
F7 – Aerostats
S – Uzay Modelciliği (roketler)
Yukarıda belirtilen disiplinler ana kategorileri ifade eder. Alt kategoriler ise;
A –Aerobatik Modeller
B / J – Planörler
C –Helikopterler
D –Pylon (hız) Modelleri
Åžeklinde belirtilir.
Örneğin elektrik motorlu bir helikopter F5C şeklinde tanımlanırken, patlar motorlu akrobasi model yarışma kategorisi F3A şeklinde tanımlanır. Elektrikli pylon (hız) modelleri ise F5D şeklinde ifade edilir.
Ülkemizde, model uçak alanında THK tarafından FAI disiplinlerine uygun olarak ulusal çapta resmi düzenlenen tek yarışma F3A yarışmasıdır. Funfly olarak adlandırılan kategori henüz FAI disiplinleri arasında bulunmadığı için resmen yarışması yapılmamaktadır. F3D (pylon) yarışması ise FAI kategorisinde olmakla birlikte yine resmi olarak ülkemizde düzenlenmemektedir. Umarız yakın zamanda bu ketegorilerde de ulusal resmi yarışmalar düzenlenir.
Bu yazının devamında F3A yarışmalarını ve bu yarışmalarda kullanılan, aynı zamanda 1/1 ölçekli akrobasi uçak yarışmalarında da kullanılan Aresti sembollerini anlatacağım. Tabiki çeviri biter bitmez.
F3A Yarışmaları
F3A yarışmaları bir şablon (patern) yarışı olarak tanımlanabilir. Bu yarışlarda yapılması zorunlu hareketler FAI tarafından belirlenir. FAI’nin hazırladığı paternler 2 yıllık bir süre içerisinde geçerlidir ve 2 yılın sonunda yeni patern ilan edilir.
F3A yarışlarında yapılması zorunlu manevraların puanlanmasında, manevraların düzgünlüğü, konumu ve simetrisi değerlendirilir. Bu yarışmalarda başarı elbette disiplinli çalışmaya bağlıdır.
Bu yarışmalarda kullanılan modellerde bazı sınırlamalar vardır. Modellerin kanat açıklığı yada boyları 2 metreyi geçemez. Kullanılan motorun gürültüsü 92-94 dB’i aşamaz. F3A yarışmalarında genelde sınıra yakın modeller tercih edilir. Bunun nedeni büyük modellerin daha kararlı uçması ve rüzgardan daha az etkilenmeleridir. Fakat büyük model kullanmanında bazı dezavantajları vardır. En önemlisi taşıma zorluğu ve yakıt tüketimidir. Bu modellerde kullanılan motorlar genellikle 0.90 ile 1.40 cu/inch lik düşük devir egzostu ve yakıt pompasıyla donatılmış motorlardır.
Bu yarışmada esas olan pilotajdır. Pilotajın mükemmelliği değerlendirilir. Yapılacak hareketler, pilota belli bir mesafede olmalıdır. Bu mesafe ise 150 metredir ve pilotun bulunduğu noktaya göre 60’ar derecelik açılarla sınırlıdır
Ekteki PDF dosyasında 2008-2010 yılları için belirlenen FAI paternleri ve bu patern dosyalarında kullanılan aresti sembollerinin Türkçe açıklamaları var. Çeviriyi kendim yaptığım için bazı hatalar içerebilir. İkaz ederseniz doğrusunu yazarım.
Sevgilerimle
[Sadece Kay
Alttaki videoda bir F3A uçağını patern sırasında izleyebilirsiniz
[Sadece Kay
baytacoglu
01-07-2009, 22:11
Sevgili kaptanım,
yine döktürmüşsün. Ellerine sağlık. Kalemine kuvvet
Sevgiler
Barlas
Barlas Hocam, iyi dilekleriniz için teşekkür ederim.
Biz bu hobiyi elbette zevk için yapıyoruz. Ama kanaatimce ortada bir amaç, hedefde olmalı. Bu hedef doğru bir şekilde seçilir, hedefe uygun bir programla hareket edilirse, bu hobiden alınan zevkde artar.
Elbetteki bunlar benim şahsi fikirlerim ve ancak kendimi bağlar. Daha yolun çok başındayım. Başında da olsam bir hedefe doğru ilerleme fikri bile heyecanlanmak için yeterli. Bu yazıyı yazmaktaki amacım hem şu anda bu hobiyi değişik seviyelerde yapanlara, hemde yeni başlayacak olanlara bu hobinin sportif amaçlı nasıl yapılabildiğini dilim döndüğünce anlatabilmektir.
Ümidim bu hedef doğru hareket ederken yalnız olmamaktır.
Sevgilerimle
Sevgili Pınar,
Gerçekten çok yararlı bilgiler edindim, devamını bekliyorum ellerine sağlık
Murat
tebrikler pınar abi çok güzel bir yazı verdiğin faydalı bilgiler çok anlamlı amaç çok anlamlı
tekrar tebrik ederim eline emeğine sağlık devamını bekliyorum.
baytacoglu
02-07-2009, 16:46
Ben de kendi adıma bu kadar detaylı bilmiyordum. Süper oldu. Ancak şimdilik yarışma kavramı bana uzak gibi geliyor. Yarışma işin içine girdikçe antrenman, daha fazla uçuş zamanı ve daha fazla kırım çağrıştırıyor. Ben her halde o kadar fazla masrafı kaldıramam diye düşünüyorum.
Hayırlısı bakalım.
Sevgiler
Barlas.
Sevgili Barlas,
Çok haklısın, akrobasi riskide beraberinde getiriyor, pek çok yarışmacının sponsor şirketi var
Murat
Akrobasi elbette risk faktörünü ortaya çıkarıyor. Aslında hareketler incelendiğinde bir çoğumuzun yaptığı hareketleri görüyoruz. Roll, loop, stall turn v.s. Yarışmalarda esas olan daha öncede belirttiğim gibi hareketin düzgünlüğü, konumu ve simetrisi değerlendirliyor. Sizden istenen bu hareketleri belli bir sıralama ile yapmanız.
Risk faktörünü bir miktar azaltmak mümkün diye düşünüyorum. Örnek olarak kullanılan modellerde sınıf çeşitliliği azaltılırsa hem satın alma maliyeti düşer hemde uçuş karakterine alışma imkanı olacağından kırım riski azalır. Hem trainer, hem akrobasi, hem scale uçak uçurulduğunda modeller arasında geçiş aşamasında intibak güçleşir diye düşünüyorum. Mümkün olduğu kadar tek sınıfta uçak uçurmak, o uçak için uçuş karakterine alışmak açısından faydalı olur.
Elbetteki her sınıfın verdiği haz farklı. Scale uçak uçurmak ayrı bir zevk. Akrobasi ile ilgilenecek kişilerin ellerinin altında farklı bir-iki sınıftan uçak zevk amacıyla bulunabilir.
Sonuçta F3A da yarışacak bir kişi diğer modellerden bir miktar feragat etmek zorunda olabilir. Her ne kadar ülkemizde F3A dışında bir yarış organizasyonu FAI paterni ile düzenlenmiyor olsada, ulusal bazda Funfly ve Pylon yarışları düzenleniyor. Bu yarışlar FAI kapsamı dışında yapılsada kulüpler tarafından yapılan bir mutakabatla ve FAI ile AMA kriterleri esas alınarak Pylon yarışmaları düzenleniyor.
Bu videoda bir pylon uçağının uçuşu var. Şayet görebilirseniz ;)
[Sadece Kay
Scale bir uçak uçurmaktan hoşlanan kişiler ise biraz daha şanssız. Bu konuda Türkiyede bir aktivite bildiğim kadarıyla yok. Ama FAI nin F4A için hazırladığı patern mevcut. Şahsi olarak o patern dikkate alınıp ona göre uçuşlar yapılabilir.
Yarışma kuralları aslında sadece yarışmak için değildir bence. Yaptığımız uçuşları belli bir disipline almak içinde kullanabilir. Uçağı rast gele ordan oraya uçurmaktansa, ufak ufak akrobasi hareketleri yapılmaya çalışılır.
Bellimi olur, belki birgün içimizden biri gaza gelirde bu yarışmalardan birine katılır.
Konuyu biraz da ilerletelim.
Yeni başlayanlar için F3A biraz göz korkutucu olabilir. Bu amaçla yeni başlayanları F3A'ya hazırlamak için nispeten daha kolay olan Spor F3A adı altında bir yarış düzenlenmektedir. Bu yarışta Mesut Sübakan tarafından hazırlanan bir patern uygulanır. 2009 yılı Spor F3A paterni aşağıdaki gibidir.
[Sadece Kay ([Sadece Kay)
Bu paternde yapılan hareketler sırasıyla
Kalkış.
1- Çift loop…….………………………………… ….(3)
2- İmmelman dönüşü …………………………..(2)
3- Dış loop ……………………………………..…… (4)
4- Aşağı ½ tonolu yarım kare loop……..…..(2)
5- İniş ve çıkışta ½ tonolu kare loop ..…..…(5)
6- Stol dönüşü…….……….…………………†¦â€¦..(3)
7- Ortadan başlayan Quban sekizi ..……..….(5)
8- Yukarı ½ tonolu yarım kare loop ..…….. (2)
9- 3 dönüşlü spin .………………………………… (4)
iniÅŸ.
Sanırım model uçak ve yarışma deyince ilk akla gelen akrobasi oluyor. Halbuki daha öncede bahsettiğim üzere farklı disiplinlerde yarışmalar mümkün.
Şimdi gelelim FAI disiplinlerinden biri olan Pylon yarışlarına.
Pylon, daha ziyade deneyimli pilotların katıldığı bir yarışma sınıfı. Çünkü bu yarışlarda esas olan hızdır. Yarışan modellerin hızları yer yer 280-300 km/s e kadar çıkar. Bu süratten uçan modelleri havada yönetmek gerçekten zor olsa gerek.
Pylon yarışlarında kullanılan uçaklar ciddi anlamda farklılıklar gösterir. Öncelikle hıza uygun aerodinamik yapıları vardır. Daha ince kanat yapılarına sahiptirler. Herşeyden önemlisi de hıza yönelik modifiye edilmiş motorlar kullanırlar. Bu motorların devirlerin 20.000 rpm e kadar çıkabilir. Bu kadar yüksek süratte çalışan motorların sorun çıkarmadan yarışı bitirme ihtimalleride elbette az olur. Bir çok motor yarışı bitiremeden hararet nedeniyle problem çıkarır.
Pylon yarışlarında kurallar ise nispeten daha basittir. Açıklık bir alanda birbirlerinden 200 mt aralıklarla dikilmiş iki direk yarışma alanını ifade eder. Yarışmacılar bu iki direk arasında 10 tur atmak zorundadırlar. Toplam yarış parkuru 4 km. dir. En kısa zamanda turu tamamlayan yarışmanın galibidir. Her iki direktede hakemler bulunur ve yarışı takip ederler.
Pylon uçaklarında karşılaşılan en büyük zorluk inişlerdir. İnce kanat yapıları ve yüksek sürat için tasarlanmış gövdeleriyle bu uçaklar, inişte uzun bir piste ihtiyaç duyarlar.
Pylon yarışma kurallarına detaylı olarak aşağıdaki dosyadan ulaşabilirsiniz.
[Sadece Kay
Alttaki videoda ise bir Pylon yarışını seyredebilirsiniz. İyi seyirler...
[Sadece Kay
Sıra geldi ülkemizde düzenlenen 3. tip yarışa. Funfly yarışları. İlk yazımda da belirttiğim gibi Funfly, henüz FAI tarafından disipline edilmemiş bir yarıştır. Bir çok ülkede yerel olarak düzenlenir. Temelde Funfly yarışları belkide tüm yarışlar içerisinde en zevklisidir. Manevralar diğer yarışlara göre daha alçak irtifada yapılır. Funfly uçakları kalın kanat yapıları ve geniş hareketli yüzeyleri nedeniyle düşük irtifalarda, düşük süratlerde, geniş manevra kabiliyetine sahiptirler. Bu nedenle izleyenlere keyifli anlar yaşatırlar.
Funfly uçakları küçük ebatlarda olabildikleri için diğer yarışma kategorilerindeki uçaklara göre daha ekonomiktirler. Ülkemizde düzenlenen yarışlarda herhangi bir model kısıtlaması yoktur. Bir anlamda Funfly yarışları hemen hemen hiç bir kısıtlamanın olmadığı yarışlardır. Zira yarışmacı istediği motoru seçebilir (2 yada 4 zamanlı veyahut tuned pipe), istediği oranda nitrometan karışımlı yakıtı kullanabilir, motor gürültüsünda F3A da olduğu gibi bir kısıtlamaya maruz kalmadan ve hatta kumanda mixlerini kullanarak yarışmaya katılabilir.
Funfly yarışlarında, Master Sınıfı ve Spor Sınıfı olmak üzere iki kategori vardır. Yarışmacılar hangisine katılacaklarına kendileri karar verir. Yalnızca bir yarışmacı aynı anda bir kategoride yarışabilir.
Funfly yarışlarında esas olan belli bir sürede en fazla manevrayı yapabilmektir. Yarışlar sırasında yarışmacılara verilen görevler, loop, tono ve bunların birleşimleri, planör ile limbo dur. Limbo piste dikilen iki direk arasından belirli bir irtifadan geçme görevidir. Yarışılacak pist (şayet mümkünse) 30x50 mt. ebatlarında olur.
Limboda, pistin ortasına rüzgara dik olacak şekilde 14 mt. aralıkla 3 mt. yüksekliğinde iki direk dikilir. Direklerin ucundan gerilen plastik bir şerit üst sınırı gösterir. Aynı zamanda her iki direkten 1'er metre içeride olacak şekilde üst sınırdan aşağıya doğru uzatılan şeritlerle yan sınırlar oluşturulur. Master sınıf için limbo alanı 2,5 metre yükseklik ve 12 metre genişliktir. Spor sınıfta ise yükseklik 3 metreye çıkar, genişlik değişmez. Spor sınıfta 3 dakika içerisinde yarışmacı geçişleri tamalamak zorundadır. Geçişler düz uçuşla yapılır. Her geçiş 10 puandır. Master sınıfta ise geçişler ters uçuşla yapılır. Geçişler yarışmacının isteğine göre tek yada çift yönden yapılabilir.
Bu tarz yarışmaların bir avantajı ise iç mekanda yapılabilir olmalarıdır.
Funfly Türkiye 2009 yarış kurallarına alttaki linkten ulaşabilirsiniz.
[Sadece Kay
Alttaki videoda bir salon yarışmasında limbo geçişlerini seyredebilirsiniz.
[Sadece Kay
Bu videoda ise 2008 yılında Orhangazi'de yapılan yarışmalardan bir limbo geçişi izlenebilir. Pilot Ahmet Eryıldırım.
[Sadece Kay
Yukarıda anlattığım kategoriler dışında lokal olarak teşvik amaçlı yarışlarda düzenlenebilir. Bu yarışlarda kurallar organizatörler tarafından konur.
-------------
Sevgili Pınar,
ellerine sağlık bilgi dozunu artırmışsın teşekürler
Murat
baytacoglu
03-07-2009, 08:19
Hocam,
Valla bilgi bombardımanı olmuş.
Ellerine sağlık
Sevgiler
Barlas.
Sevgili Pınar,
Gerçekten çok yararlı bilgiler edindim, devamını bekliyorum ellerine sağlık
Murat
+1
Pınar Abi,
Ayrıntılı ve güzel anlatımın ile mükemmel bir konu olmuş.Eline,emeğine sağlık.
Yarışmalara katılmak şu an benim için çok uzak görünsede, ilerki modelcilik hayatımda mutlaka ilgilenmek istediğim bir konu.
Teşekkürler
Nihat
vBulletin v4.2.2, Copyright ©2000-2024, Jelsoft Enterprises Ltd.